Blog

Het Comité 4 en 5 mei Heerlen werkt in relatie tot de voorbereiding van de plechtigheden op 4 en 5 mei sinds enkele jaren samen met middelbare scholieren van het Grotius College, Bernardinus College en Sintermeerten College.
Genoemde scholen besteden aandacht aan het thema tweede wereld oorlog in de geschiedenis lessen. Met concrete projecten werd dit jaar de focus gelegd op de jodenvervolging in Nederland. Ook het (v.m.) bestuur van stichting Lodewijk Foyer is hierbij betrokken.
Op 10 april werd Westerbork bezocht door de leerlingen (5 havo) van eerdergenoemde scholen.
Een kleine delegatie van het Comité 4 en 5 mei Heerlen reisde mee.
In het museum van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork wordt over het leven van slachtoffers en overlevenden van het kamp verteld.
Dat waren naast Joden ook Roma en Sinti. Wat meteen opviel waren de persoonlijke verhalen in tentoonstellingen en films van kamp Westerbork. De museum medewerker lichtte bijvoorbeeld het verhaal toe van de familie Philips die vanuit Amsterdam naar Heerlen kwamen. Nadat ook zij opgeroepen werden doken ze onder. Vader en moeder separaat van hun kinderen. Op een dag toen de kinderen hen, natuurlijk in het geheim, bezochten, werden zij verraden en moeten zij zich registreren in Westerbork, waarna Auschwitz hun dood betekende. Alleen Carla overleefde.

Filmbeelden uit 1944, een gedeeltelijk ingerichte barak, een uit de trein geworpen laatste afscheidsgroet, een grote maquette van het kamp, tekeningen van spelende kinderen geven een beeld en een gevoel van dit sprekende verleden.
De meer dan honderduizend namen van de slachtoffers worden in het museum continue geprojecteerd. Naast tentoonstellingen worden er vele activiteiten in het museum georganiseerd. Te zien zijn bijzondere films over de geschiedenis van kamp Westerbork of mensen die er gevangen zaten.

Enorm veel indruk maakte een documentaire, gemaakt door een Joodse inwoner van het kamp, Rudolf Breslauer, fotograaf en filmer van beroep, die ten tijde opdracht had gekregen van commandant Gemmeker om het werk en leven in het kamp te laten zien, maar vooral om het hachje van de commandant te redden; als immers zijn superieuren zouden zien wat voor een goed werk hij geleverd had, hoefde hij niet zijn leven te riskeren aan het Oostfront. Deze documentairefilm is de enige bewegende getuigenis over het reilen en zeilen in het kamp en inmiddels van schatbare waarde als historisch document.

Vervolgens volgde een mooie serene wandeling door een bos op weg naar het voormalige kamp Westerbork.

Alle barakken zijn van de plek, waar kamp Westerbork ooit was, verdwenen. Het is een opmerkelijke speling van de geschiedenis dat de woning van kampcommandant Albert Konrad Gemmeker, is blijven staan.
Bij de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork kwam op de hoek van het kampterrein een directeurswoning te staan. Eerst was dit het onderkomen van de leiding van het vluchtelingenkamp. Later was het de woning voor de Duitse kampcommandanten van het Judendurchgangslager Westerbork. Ook in de jaren van het Interneringskamp Westerbork (1945-1948) werd het bewoond door de leiding. Daarna werd het bewoond door particulieren, tot aan het overlijden van de laatste bewoonster in 2007.
De woning is een officieel rijksmonument. Vanwege de grote herin­neringswaarde is het pand van (inter)nation­aal cultuurhis­torisch belang. Het is ook van architectuur­his­torische betekenis door de bijzondere bouwstijl, het materiaalgebruik en de zeldzaam­heid. De villa is nog zo goed als oorspronkelijk, maar wel in slechte staat van onderhoud.
Om het pand te beschermen is een glazen overkapping geplaatst. Binnenkort zal begonnen worden met de achterstallige beheerswerkzaamheden en de restauratie van de woning. Het uitgangspunt hierbij is dat recht gedaan moet worden aan de 70-jarige geschiedenis van het huis.
Dit geldt ook voor de toekomstige functie. Met behoud van het ontoegankelijke en raadselachtige van het gebouw wil het Herinneringscentrum Kamp Westerbork de woning gebruiken voor activiteiten die invulling geven aan de betekenis van deze historische plek.

Op de plekken waar eens de barakken stonden zijn thans gras heuvels gerealiseerd. De leerlingen kregen een soort van buiten les en hingen aan de lippen van de gids die met nog meer persoonlijke verhalen enorm tot de verbeelding sprak. Dat deze verhalen binnen kwamen bij de groep was al snel zichtbaar. De leerlingen luisterden met een enorme focus en stelden gedetailleerde vragen.

Twee kunstwerken binnen het kamp bevorderde het besef over de ernst en de gevolgen van de joden, Sinti en Romavervolging.
Eén ervan bestond uit 102.000 stenen welke voor elke overledene werd geplaatst, wat bij eenieder een besef van de ernst van de massale vernietiging vergrootte.

Het andere kunstwerk bestond uit een stuk rails waarvan aan één zijde de uiteinden omhoog waren gebogen en aan het andere einde een hoge muur stond waar je niet overheen kon kijken stond en wat symbool stond voor het feit dat men toentertijd niet wist waar ze heen zouden gaan. Deze en nog andere onderdelen van het kunstwerk vonden de leerlingen zeer indrukwekkend. Er werd lang bij stilgestaan. Dit was daarnaast ook de afsluiting van de dag.

We kijken terug op een bijzondere dag. Extra bijzonder omdat het besef er is dat er nog weinig geleerd is vanuit de geschiedenis in relatie tot alle vreselijke gebeurtenissen in de wereld van vandaag. Het bizarre toeval wil dat net vandaag er een gifgas aanval gepleegd is in Syrië, met vele onschuldige slachtoffers waaronder ook kinderen….