Aanmelding voor de Ordedienst

Bron: Verzetsmuseum.org

Kort na de inval van Duitsland in mei 1940 waren er hier en daar al Nederlandse militairen die verzetsacties wilden uitvoeren, of die een ‘geheim leger’ wilden vormen om daarmee de bezetter te bestrijden. Uit militaire kring kwamen enkele vroege verzetsgroepen voort.

Aanmelding van vrijwilligers voor de Ordedienst op de Caumerweg - Heerlebaan (17-09-1944)

Aanmelding van vrijwilligers voor de Ordedienst op de Caumerweg – Heerlebaan (17-09-1944)

Die groepen verzamelden militaire inlichtingen, voerden sabotage-acties uit (dit kwam in die begintijd vooral neer op het doorknippen van Duitse telefoondraden), of probeerden wapens, munitie en springstoffen te bemachtigen.

Aanmelding van vrijwilligers voor de Ordedienst op de Caumerweg - Heerlebaan (17-09-1944)

Aanmelding van vrijwilligers voor de Ordedienst op de Caumerweg – Heerlebaan (17-09-1944)

Ordedienst
Een poging tot de oprichting van een geheim leger was het ‘Legioen van Oud-Frontstrijders’ (LOF), dat echter niet de omvang van een legioen bereikte. Het LOF ging in 1941 op in de illegale Ordedienst (OD), de belangrijkste ondergrondse organisatie met een militaire achtergrond.

De OD was tot stand gekomen in augustus 1940, door een samengaan van militaire groepen. Bij de OD bereidde men zich alvast voor op de bevrijding, vooral het ‘machtsvacuüm’ dat dan zou ontstaan. Als het zover was zou de OD naar voren treden, om de verslagen bezetters te ontwapenen en eventuele ‘revolutionaire woelingen’ (pogingen van communisten om een staatsgreep te plegen) de kop in te drukken. Toen bleek dat de bevrijding nog ver weg was, gingen veel OD’ers alsnog verzetswerk doen (spionage, sabotage, gewapend verzet).

Uiteindelijk gaf Prins Bernhard na de bevrijding de opdracht tot opheffing van de OD.

Aanmelding van vrijwilligers voor de Ordedienst op de Caumerweg - Heerlebaan (17-09-1944)

Aanmelding van vrijwilligers voor de Ordedienst op de Caumerweg – Heerlebaan (17-09-1944)

Bronnen:
Tekst: Verzetsmuseum.org
Foto’s: Rijckheyt.nl

4 reacties op “Aanmelding voor de Ordedienst”

  1. Henk schreef:

    Op 3 september werd de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten opgericht. Alle verzetsorganisaties en dus ook de orde dienst werden vanaf die datum onderdeel van dit nieuwe leger dat meestal aangeduid werd met B.S. omdat N.B.S. zoveel op N.S.B. lijkt.
    In Limburg bleef de orde dienst evenwel op veel plaatsen haar eigen aanduiding handhaven.
    Formeel melden deze heren zich dus niet aan bij de ordedienst maar bij de binnenlandse strijdkrachten. Op de andere foto’s is dat ook te zien door de gebruikte armbanden.
    Iedereen die onderdeel was van de Binnenlandse Strijdkrachten diende een armband te dragen waarvan de kleur vrij was gelaten doch waarop wel verplicht het woord ORANJE diende te staan terwijl de ordedienst slechts de letters O.D. gebruikte. Echter dat de ordedienst wel haar invloed had blijkt uit het waarmerkstempel aan de voorkant op de armbanden uit Heerlen. Een salamander afbeelding. De salamander werd waarschijnlijk door haar regeneratie eigenschap (je pakt de staart maar die groeit weer aan) gekozen en werd gebruikt in een groot deel van Limburg. Vaak gebruikte men dan ook nog de afkorting O.D. op de armband. In Heerlen is dat niet gebeurd. Het woord ORANJE werd alleen gebruikt en als waarmerk er onder dat inkt stempel van een salamander. In Heerlen bestond de Oranje Brigade die witte armbanden met dus het woord oranje en de salamand ook nog eens met een ovaal eigen stempel voorzag.
    Het woord oranje maakte de drager een soldaat en onderdeel van de geallieerden. Dus zelfs met burgerkleding was de armband met oranje er op van levensbelang als je gevangen zou worden genomen, immers je werd dan formeel krijgsgevangene met alle rechten van de conventie. Dit had uiteraard alleen waarde als de Duitsers dat respecteerden.

  2. nico schreef:

    De OD had in haar eigen bedachte regels staan dat de armbanden vlak voor het uitreiken voorzien moesten worden met 2 zogenaamde waarmerkstempels. In veel gevallen werd in Limburg er dan 2 x het salamander stempel gebruikt. Die armbanden hebben dus 2 salamanders er op gestempeld staan. In Heerlen koos men voor de combinatie van het eigen ovaal stempel (met de naam oranje brigade in de bovenrand en een reeks sterretjes in de onderste rand) en daarbij het stempel van de salamander. Beide zijn dus waarmerkstempels en samen voldoen ze aan het voorschrift…het zijn er 2….

  3. Marcel Neven schreef:

    Op Ubachsberg,Bergseweg was een watertank depot bewaakt door leden van de OD. Tegenover in het huis van Hubert Voncken vrenkeweg 2 Ubachsberg, was het schaftlokaal en vond de wisseling van de wacht plaats. Dhr. Nijsten van Bunde? legde een ontgrendeld geweer op tafel, dat plotseling afging. De kogel raakte de aan tafel zittende hr. Jan of Piet Vermeer van Elsloo? dodelijk. Waar kan ik meer informatie over dhr. Vermeer verkrijgen. Het ongeval moet in het najaar ’44 of voorjaar ’45 gebeurd zijn. Is er een archief met gesneuvelden leden van de OD Zuid-limburg. Bvd voor uw reactie. Marcel Neven, Heemkundevereniging Voerendaal

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Mogelijk is uw reactie niet direct zichtbaar onder het betreffende artikel. Uw reactie staat dan in de wacht. De redactie zal uw reactie zo snel mogelijk beoordelen voor goedkeuring.